Z dniem 9 września 2017 r. ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy- Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo spółdzielcze zmieniono postanowienia ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy – Prawo spółdzielcze.
Dokonane zmiany w sposób istotny zmieniają dotychczasowe regulacje, w szczególności w zakresie powstania członkostwa w spółdzielni, ustania członkostwa, wpisowego i udziałów, jak też rozliczenia wkładów mieszkaniowych.
Najistotniejsze zmiany w stosunku do poprzednio obowiązującego stanu prawnego w zakresie uregulowań związanych z członkostwem w spółdzielni to:
− przywrócenie związku pomiędzy spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu a członkostwem w spółdzielni. W dotychczasowym stanie prawnym o przystąpieniu do spółdzielni decydowali posiadacze prawa do lokalu.
− w przypadku spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego i własnościowego prawa do lokalu stosunek członkostwa powstaje z mocy prawa, bez obowiązku wypełniania deklaracji, wpłaty wpisowego i wnoszenia udziałów. Członkami spółdzielni są oboje małżonkowie, jeżeli prawo do lokalu przysługuje im wspólnie.
− ustawodawca odmiennie uregulował sytuację osób, którym przysługuje prawo odrębnej własności. Osoby te nie mają obowiązku członkostwa w spółdzielni, przysługuje im natomiast roszczenie o przyjęcie w poczet członków. W tym celu osoby te obowiązane są złożyć deklarację członkowską.
− odmiennie też ustawodawca uregulował ustanie członkostwa w spółdzielni oraz utratę prawa do lokalu. Utrata prawa do lokalu wiąże się z utratą członkostwa. Jeżeli członkowi przysługuje w danej spółdzielni więcej niż jeden tytuł prawny do lokalu będący podstawą uzyskania członkostwa, utrata członkostwa następuje dopiero w przypadku utraty wszystkich praw do lokali. Wygaśnięcie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu może nastąpić na podstawie prawomocnego wyroku sądowego wydanego w wyniku procesu cywilnego wytoczonego przez spółdzielnię. Podstawą powództwa może być co najmniej 6-miesięczna zaległość w opłatach związanych z zajmowanym lokalem, rażące lub uporczywe wykraczanie przeciwko porządkowi domowemu albo niewłaściwe zachowanie czyniące korzystanie z innych lokali lub nieruchomości wspólnych uciążliwym. Z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu wygasa.
W znowelizowanej ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych dookreślono również regulację dotyczącą udziału członka spółdzielni w Walnym Zgromadzeniu, przewidując, że może on w nim uczestniczyć osobiście lub przez pełnomocnika. Pełnomocnik nie może zastępować więcej niż jednego członka. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do protokołu Walnego Zgromadzenia. Lista pełnomocnictw podlega odczytaniu po rozpoczęciu Walnego Zgromadzenia.
W uchwalonej ustawie wprowadzono ponadto rozwiązanie w zakresie zasad rozliczania funduszu remontowego z właścicielami lokali wchodzących w skład nieruchomości, w której powstała wspólnota mieszkaniowa. Zgodnie z nim właściciel lokalu, który przestał być członkiem spółdzielni, jak i ten, który nie był członkiem spółdzielni, będzie współwłaścicielem środków zgromadzonych na funduszu remontowym w wysokości odpowiadającej udziałom we współwłasności nieruchomości wspólnej, obliczanym na podstawie ewidencji i rozliczenia wpływów i wydatków funduszu remontowego.
Ustawodawca wprowadził też zakaz prowadzenia lustracji w spółdzielniach mieszkaniowych przez osoby będące członkami zarządu, prokurentami, likwidatorami jakiejkolwiek spółdzielni mieszkaniowej. Zakaz ten dotyczy również osób zatrudnionych lub świadczących usługi na rzecz jakiejkolwiek spółdzielni np. głównych księgowych, radców prawnych, adwokatów. Obejmuje on też inne osoby, o ile podlegają bezpośrednio członkowi zarządu, likwidatorowi lub głównemu księgowemu. Ponadto, przepisy nowelizujące ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych nakładają na spółdzielnię obowiązek zmiany statutów nie później niż w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie przepisów.